नमस्कार मंडळी राष्ट्रीय गृहनिर्माण बँकेने (NHB) गृहकर्ज देणाऱ्या हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांवर (HFCs) तीव्र टीका केली आहे. अलीकडे हे लक्षात आले आहे की या कंपन्या गृहकर्जाबरोबरच विमा पॉलिसीही ग्राहकांवर लादत आहेत. एनएचबीने या कंपन्यांना स्पष्ट सूचना दिल्या आहेत की कर्जासोबत विमा पॉलिसी सक्तीने लादू नये. तसेच ग्राहकांना पॉलिसीच्या अटी स्पष्टपणे समजावून सांगण्याचे निर्देश दिले आहेत.
ग्राहकांच्या तक्रारी कोणत्या?
ग्राहकांकडून अनेक तक्रारी येत आहेत. त्यांना कर्जासोबत विकल्या जाणाऱ्या विमा पॉलिसींच्या अटी योग्य प्रकारे समजावल्या गेल्या नव्हत्या. अनेक प्रकरणांमध्ये, विम्याचा कालावधी कर्जाच्या कालावधीपेक्षा कमी होता. एनएचबीच्या तपासात हेही समोर आले की, अनेक हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांकडे विमा विक्रीसाठी बोर्डाने मंजूर केलेल्या पॉलिसी नव्हत्या.
इकॉनॉमिक टाइम्सच्या म्हणण्यानुसार, या कंपन्या एकाच ग्राहकाला अनेक प्रकारचे विमा विकत होत्या. यात टर्म लाइफ इन्शुरन्स, बिल्डिंग इन्शुरन्स, क्रिटिकल इलनेस कव्हरेज, हॉस्पिटलायझेशन बेनिफिट्स आणि डिसेबिलिटी इन्शुरन्ससारख्या विम्यांचा समावेश होता. एनएचबीच्या म्हणण्यानुसार, यातील काही विमा ग्राहकांसाठी आवश्यकही नव्हते. अनेक वेळा विमा देण्यापूर्वी ग्राहकांची मंजुरी घेतली जात नव्हती आणि मंजुरी घेतानाही प्रीमियमची रक्कम आणि पॉलिसीच्या अटी स्पष्टपणे सांगितल्या जात नव्हत्या.
एनएचबीच्या चिंता कोणत्या?
जानेवारी २०२४ मध्ये, एनएचबीने हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांच्या सीईओंना या बाबतीत सावध केले होते. एनएचबीला अशी चिंता वाटते की या कंपन्यांच्या एकूण उत्पन्नात विमा विक्रीतून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा वाटा खूप जास्त आहे. एनएचबीच्या पत्रात हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांच्या तपासात आढळलेल्या त्रुटींबद्दल माहिती दिली आहे. सर्वात मोठी कमतरता म्हणजे ग्राहकांना कर्जासोबत विमा पॉलिसी विकण्याची चुकीची पद्धत.
जानेवारीमध्ये झालेल्या बैठकीत, एनएचबीने या कंपन्यांवर आरोप केले की त्या विमा विकून जास्त पैसे कमवत आहेत. अनेक प्रकरणांमध्ये, विम्याचा कालावधी कर्जाच्या कालावधीपेक्षा कमी होता, ज्यामुळे विमा केवळ अधिक विक्रीसाठी विकला जात असल्याचा संशय निर्माण झाला.
एनएचबीने कोणते निर्देश दिले?
एनएचबीने १२ मार्च २०२४ आणि १० डिसेंबर २०२४ रोजी दोन वेगवेगळ्या नोटिसा जारी करून हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांना (HFCs) स्पष्ट निर्देश दिले आहेत. त्यांना ग्राहकांकडून आगाऊ मंजुरी घेण्यास सांगण्यात आले आहे. तसेच ग्राहकांना किमान दोन विमा कंपन्यांचे पर्याय देण्याचे निर्देश दिले आहेत. यामुळे पारदर्शकता वाढेल आणि विम्याच्या किमतीही कमी होतील.
एनएचबीच्या पत्रात स्पष्टपणे नमूद केले आहे की हाऊसिंग फायनान्स कंपन्यांनी कर्जासोबत विमा विकण्याची चुकीची पद्धत टाळली पाहिजे. विमा विक्री करण्यापूर्वी ग्राहकाकडून स्वतंत्र मंजुरी घेणे अनिवार्य केले आहे.
एनएचबीचा अभ्यास
एनएचबीने कर्जासोबत विमा विकण्याच्या चुकीच्या पद्धतीवर एक अभ्यास केला आहे. या अभ्यासाचे निष्कर्ष आरबीआयच्या इंटर-रेग्युलेटरी फोरमच्या बैठकीत आणि इंशुरन्स रेग्युलेटरी अँड डेव्हलपमेंट अथॉरिटी ऑफ इंडिया (IRDAI) च्या अर्ली वॉर्निंग ग्रुपच्या बैठकीत सादर करण्यात आले. भारतातील गृहनिर्माण क्षेत्रावरील अहवाल प्रसिद्ध करताना नियामकाने ही माहिती सामायिक केली.
